Miejskie Przedszkole nr 22 im. Marii Montessori

2021-08-26

          Maria Montessori (1870 –1952)                   

włoska lekarka, zaliczana jest do grona reformatorów edukacji wczesnoszkolnej.    

 

 Stworzyła system wychowania dzieci zw. metodą Montessori. Metoda ta kładzie nacisk na swobodny rozwój dzieci. Przeciwstawia się systemowi szkolnemu, tłumiącemu aktywność dzieci, którego symbolem była dla Marii Montessori „szkolna ławka”. 

  W trakcie pracy początkowo z dziećmi z problemami psychicznymi, później rozszerzonej na badanie edukacji dla wszystkich dzieci doszła do wniosku, że każde dziecko ma swój indywidualny rozwoju, na który składają się tzw. „ wrażliwe fazy”              ( okresy). Okres dzieciństwa jest okresem ogromnej kreatywności, jest to etap życia, w którym umysł dziecka chłonie cechy otoczenia i przyswaja je.

  Dziecko wtedy jest bardzo wrażliwe na impulsy wysyłane z otoczenia i gdy zostaną stworzone mu odpowiednie warunki, potrafi ono skoncentrować się i pracować przez długi okres czasu. 

I tak w życiu każdego dziecka pojawia się wiele wrażliwych faz ( chodzenie, mówienie, liczenie, aktywność ruchową) - np. u dzieci 4-5 letnich pojawia się wrażliwa faza na pisanie i czytanie, która pozwala im na bardzo szybką naukę liter, ich pisowni oraz czytanie.  Zjawisko to Montessori nazwała „ polaryzacją uwagi”, wówczas możliwości edukacyjne dziecka są największe.

 

• Wrażliwe fazy - czyli etapy rozwojowe o najwyższej  chłonności w uczeniu się i nabywaniu konkretnych umiejętności.

     Od narodzin do szóstego roku życia występuje faza wrażliwa na język mówiony i pisany, na ruch, zachowania społeczne i porządek.

     Po trzecim roku życia – a więc w wieku przedszkolnym szczególnie ważna jest wrażliwość na porządek – dzieci  w sposób świadomy rozpoznają , nazywają, klasyfikują, porównują wrażenia i bodźce z otaczającego je świata. W tym czasie bardzo istotny jest ład i porządek zewnętrzny, który ułatwi dziecku wyrabianie porządku we własnym wnętrzu.  Bardzo ważne jest zatem odpowiednio przygotowane otoczenie, w którym dziecko przebywa.

• Polaryzacja uwagi – todrugie istotne dla rozwoju dziecka zjawisko – jest to tzw. „faza wielkiej pracy”, czyli bardzo silnego skoncentrowania się dziecka na czynności lub zajęciu. W tym czasie uwaga dziecka niejako związuje się z przedmiotem, którym się zajmuje, aż do nasycenia. Charakterystyczna jest tu powtarzalność czynności związana z wybraną przez dziecko pomocą. Odbywa się to codziennie lub kilka razy w ciągu dnia. Satysfakcję dziecku przynosi samo wykonywanie czynności, prowadzące do opanowania                            i doskonalenia nowych umiejętności.

Montessori uważała, ze wychowanie ma dwa cele:

• biologiczny – czyli wsparcie naturalnego rozwoju,
• społeczny – czyli przygotowanie do życia w społeczeństwie.

Zadaniem osób dorosłych jest zorganizowanie takiego otoczenia w domu, przedszkolu czy szkole, aby wspierało ono rozwój dziecka poprzez samodzielne działanie, zmysły i ruch. Należy, więc dostarczać mu bodźców zmysłowych  w konkretnej formie zgodnie z wrażliwymi fazami.

  Integralną częścią przygotowanego otoczenia jest nauczyciel, który jest jego twórcą i organizatorem. M. Montessori uważała, ze nauczyciel powinien „ podążać za dzieckiem, ale go nie wyprzedzać”.  Powinien wspierać indywidualny rozwój dziecka, być jego przyjacielem, tłumaczem i interpretatorem skomplikowanego świata.

Dzięki ideom Montessori zmieniło się wiele zasad pedagogicznych obowiązujących w pierwszych latach dwudziestego wieku. Dzieci miały nauczyć się dbać o siebie i były zachęcane do podejmowania własnych decyzji.

Jej metody wywoływały wiele kontrowersji ze strony ówczesnych pedagogów, jednak jej system wychowania i kształcenia przetrwał do naszych czasów i cieszy się coraz większym uznaniem na całym świecie

 

 

Wprowadzając założenia metody w przedszkolu należy:

• wyposażyć salę w niskie, dostępne dla dziecka meble;
• materiał rozwojowy opracowany przez M. Montessori oraz inne pomoce dydaktyczne i wykonywane przez nauczycieli dostępne, w zasięgu ręki każdego dziecka;
• Odpowiednio przygotowaną kadrę, posiadającą ukończony kurs pedagogiki M. Montessori;

 

 

Materiał rozwojowy spełnia następujące zasady:

• zasada  estetyki –wszystkie przedmioty znajdujące się w otoczeniu  przyciągają uwagę dziecka i zachęcają do podejmowania działań swoją kolorystyką;
• izolacji  trudności – materiał  zbudowany  przejrzyście,  zawiera  jeden   problem   do rozwiązania;
• kontrola błędu – możliwość samokontroli przez dziecko wykonania zadania;
• ograniczenia – materiał w pojedynczych egzemplarzach, co uczy dziecko respektowania potrzeb innych, cierpliwości, ustępowania koledze;
• kontynuacji –materiał logicznie ze sobą powiązany, stanowiący integralną całość;
• stopniowania  trudności – dziecko  ma  możliwość  wyboru  takiego  materiału,  który odpowiada w danej chwili jego możliwościom i fazom rozwojowym.

 

Materiał rozwojowy zgrupowany jest w następujące działy:

• Praktycznych ćwiczeń dnia codziennego – efektem pracy z tym materiałem jest wyrobienie u dzieci koordynacji ruchowej, aktywnego działania, wyuczenie się konkretnych umiejętności np. zawiązywania butów, ubierania się, składania serwet i innych czynności samoobsługowych oraz umiejętność współdziałania w grupie.  

• samoobsługowych oraz umiejętność współdziałania w grupie.  

                                       

 

• Kształcenie zmysłów –materiał ten wprowadza dziecko w świat pojęć, wymiarów, brył, powierzchni.  Uczy rozróżniania barw, smaków zapachów, dźwięków, a więc kształci poszczególne zmysły. 

   

                                      

• Edukacja językowa –zgromadzony tu materiał wprowadza dziecko w sztukę pisania, czytania, rozwija mowę dziecka.

 

             

                               

  

• Edukacja matematyczna - pozwala dziecku w sposób przystępny, na konkretach przejść przez skomplikowany świat liczb i działań matematycznych.

       

                                            

 

                                                   

 

 

• Wychowanie dla wszechświata ( wychowanie kosmiczne) –dziecko poznaje świat przyrody, zasady w nim rządzące, uczy się jak chronić środowisko, w którym żyje.

                                        

 

Organizacja grupy przedszkolnej:

1. Dzieci  wymieszane  wiekowo  od  3  do  6  lat,  co  umożliwia  wychowanie  społeczno –moralne;
2. Obowiązują zasady:

- porządku –zawarta w budowie materiału oraz regułach życia codziennego,

- wolności –swoboda wyboru materiału, miejsca i czasu pracy, która ograniczona jest potrzebami innych.

1. Dominującą formą pracy jest praca wolna ( indywidualna). Dziecko samo decyduje, jaki materiał wybierze, gdzie i jak długo z nim będzie pracowało.
2. Praca wolna wspierana jest poprzez różnorodne formy zajęć grupowych  z wykorzystaniem materiału montessoriańskiego, jak też elementów pedagogiki zabawy, aktywnego słuchania muzyki, zabaw i ćwiczeń ruchowych, zabaw twórczych, itp. Celem zajęć grupowych jest integracja grupy, nauczenie słuchania poleceń skierowanych do całej grupy.

Dzieci 6-letnie mają organizowane dodatkowe zajęcia grupowe, które mają za zadanie ułatwić im start w szkole.  Mają one możliwość pracy z książką czy kartami pracy, przygotowywanymi przez nauczycieli, wykonują prace plastyczno –techniczne, uczą się wierszy i piosenek doskonaląc swoją pamięć itp.

1. Charakterystycznym elementem tej pedagogiki są ćwiczenia i lekcje ciszy, których celem jest wyciszenie wewnętrzne, pomagające w budowaniu osobowości dziecka.
2. Dokumentację grupy stanowią:

- dziennik –ilustruje codzienną pracę dzieci i nauczyciela;

- plany pracy grupowej;

- karty obserwacji dziecka –( opracowane przez nauczycieli naszego przedszkola) –pozwalają na diagnozę dziecka w poszczególnych obszarach, są planem pracy indywidualnej, ilustracją osiąganych umiejętności.